Creatief geld zoeken als de bank nee zegt (artikel over Capital Union in het Financieel Dagblad)

Aan geld komen is voor kleinere bedrijven een hele toer. De bank is het goedkoopst, maar schopt je er ook het eerst uit. En dan verdwaalt een ondernemer al snel in een doolhof van alternatieve financiering en excessen.

Toegang tot financiering is een probleem dat vooral speelt bij kleine en middelgrote bedrijven, blijkt uit de Financieringsmonitor die het CBS maandag publiceert. Omdat banken de criteria voor een bedrijfskrediet sinds de kredietcrisis hebben aangescherpt, doen mkb-bedrijven vaker een beroep op alternatieven.

Een derde van de ondernemers in het midden- en kleinbedrijf zoekt geld buiten de bank om en maar 5% vindt het ook, zegt Ronald Kleverlaan, voorzitter van de Stichting MKB Financiering. ‘Daar gaapt een gigantische kloof. Ze weten de weg niet te vinden. Ook bij de adviseurs bestaat een groot kennistekort.’

Kiezen uit een paar honderd aanbieders van factoring, leasing en andere vormen van alternatieve financiering valt ook niet mee. Een voorhoede van tien financiers, waaronder Spotcap en Funding Circle, richtte de stichting afgelopen oktober op om het kaf van het koren te scheiden. Volgende maand introduceert de stichting een keurmerk voor alternatieve geldverstrekkers.

Lenen van de bank is in de regel het goedkoopst, maar banken hebben sinds 2008 de geldkraan voor mkb-bedrijven dichtgedraaid. In 2013 hadden 800.000 mkb-bedrijven een banklening en vorig jaar waren het er al 300.000 minder. De som aan uitstaande bankleningen aan ondernemers daalde in die tijd met €18 mrd.

Mkb-ondernemers zijn elk jaar op zoek naar €10-€15 mrd aan nieuw kapitaal en minimaal 10% daarvan wordt al door alternatieve financiers verstrekt. ‘We verwachten dat dit door zal groeien’, zegt Kleverlaan. ‘Bedrijven zoeken al vaker rechtstreeks naar alternatieve financiering of combineren dat met bankgeld.’

In het kort

Kleinere bedrijven moeten vaker een beroep doen op alternatieve vormen van financiering, omdat de bank geen krediet geeft.

Tussen de honderden aanbieders en vele vormen van alternatieve financiering raken ondernemers het spoor bijster.

In opkomst zijn informele investeerders en crowdfunding, al voorziet die laatste vorm nog maar in een fractie van de financieringsbehoefte.

Edo Knoll van Capital Union in Rotterdam adviseert mkb-bedrijven tot een omzet tot €30 mln over alternatieve financiering. ‘Het zijn meestal mensen die niet met een bank willen werken of niet kunnen werken. De regels bij banken worden steeds strenger. Ze willen allerlei zekerheden, zoals vastgoed. Als je die niet hebt, moet je iets anders verzinnen.’

Dat kan factoring zijn, waarbij een ander bedrijf tegen een vergoeding de facturen alvast uitbetaalt waardoor een ondernemer niet op zijn geld hoeft te wachten. Een andere mogelijkheid zijn rijke mensen die actief willen investeren. ‘Dat is een groeiende groep’, zegt Knoll. ‘Die willen in hun omgeving vertellen dat ze een leuke investering hebben gedaan. Het moet wel klikken, anders haal je ellende in huis. Ze willen vaak coachen.’

Fintech-bedrijven zijn duurder maar kijken minder naar zekerheden, aldus de adviseur. Ze vinden het belangrijker of er iets binnenkomt op de bankrekening. Sterk groeiend is crowdfunding, waarbij het grote publiek kan investeren in bedrijven. Ten slotte kan een ondernemer een extra aandeelhouder binnenhalen, zoals een investeringsbedrijf. Dan gaat het meestal om iets grotere financieringen.

Deze nieuwe aanbieders kregen ruimte omdat banken risico gingen vermijden, zegt Rob Wolthuis, secretaris van MKB Nederland. De drie grote banken financierden voorheen het hele Nederlandse mkb, maar laten starters, snelle groeiers en innovatieve bedrijven nu links liggen. Zelfs reguliere mkb-bedrijven krijgen tegenwoordig nul op het rekest. ‘Dat verbaast ons wel. De winstgevendheid van deze bedrijven is fors toegenomen.’

Alternatieve geldverstrekkers zijn geen concurrenten voor banken, die beschikken over bijna gratis geld. Hoewel er heel veel alternatieven zijn, hebben ze nauwelijks marktaandeel. ‘De concurrentie is hier dus groot’, zegt Wolthuis. Er zit ook van alles tussen: van betrouwbare crowdfunding-platformen tot cowboys met flitskredieten waarvan de tarieven oplopen tot 50% of zelfs 100% rente per jaar.

‘Het is goed dat er een keurmerk komt’, vindt Wolthuis. ‘Het is een niet-gereguleerde markt. Er zitten gelukszoekers tussen.’ Hij wil ondernemers beter wegwijs maken in het bos van aanbieders. MKB Nederland lobbyt voor verbreding van de garantieregelingen in die alternatieve markt, een gedragscode en een klachtenloket bij het Kifid.

Een paar koplopers kunnen in zijn ogen de alternatieve financieringsmarkt vooruit helpen. En dat kan de markt van middelgrote en kleine bedrijven een impuls geven. ‘Internationaal doet Nederland het slecht met kredietverlening aan kleinere bedrijven’, weet Wolthuis. ‘Mkb-bedrijven moeten hun groei nu financieren uit hun eigen winst. Het zou sneller gaan als ze dat met externe financiering konden doen.’